Día das Lletras Asturianas 09

Se hai un día reelevante pral movemento de reivindicación llingüística y pras dúas llinguas autóctonas d'Asturias en xeneral ese é el Día das Lletras Asturianas, toda úa semana pral Goberno del Principao que tan gustosamente celebra as lletras asturianas, as lletras en esas mesmas llinguas que reprime y ás que yes impide el estatus llegal que necesitan pra poder convertir as súas lletras en verdadeiras lletras de cultura.

Anque igual é un pouco erróneo falar das lletras nas dúas llinguas propias d'Asturias, porque técnicamente as lletras asturianas son, precisamente, eso, as lletras en llingua asturiana. Peró como sabemos sólemos meter nel saco ás lletras en gallego-asturiano. Nun sei se esto se fai pra unificar asina a reivindicación das dúas llinguas, dúas llinguas, un sólo movemento de reivindicación llingüística (porque ún sólo é el Estatuto d'Autonomía, sólo ún el Goberno asturiano y sólo úa a Xunta Xeneral) ou se é por mera desidia dos axentes de reivindicación llingüística y os axentes culturales (¿acaso son dúas cousas distintas?) del gallego-asturiano. A menudo días despós se celebra un Día das Lletras en Gallego-Asturiano, peró trátase d'úa secuela del Día das Lletras Asturianas, que nun tén úa fecha clara (ben sabemos qu'este día ten úa fecha clara, el primeiro venres de Mayo, a nun ser que coincida cua ponte del Primeiro de Mayo, qu'entós se pasa pral segundo venres), ¿peró cóndo é ese Día das Lletras en Gallego-Asturiano? En todo caso trátase d'úas poucas actividades qu'os maestros de Gallego-Asturiano fain nas escolas, non d'un acto institicional asemeyao al qu'hoi celebramos en Uviéu. Como digo, a desidia dos axentes culturales y reivindicativos da nosa comarca condénanos a que nunca nun pódamos ter un verdadeiro día das nosas lletras. Ben importante sería esto pra qu'a nosa lliteratura y a llingua dos asturianos más occidentales nun viva sempre á solombra das lletras asturianas, peró claro, despós é mui fácil botarye a culpa a os del centro, que queren impuernos el bable. Taría ben a Secretaría Llingüística del Navia-Eo fendo un acto nel Auditorio da Caridá (por puer un caso, anque parece que todo el que ten que ver cua fala fémoslo na Caridá) y enchéra ese auditorio (qu'el Eo-Navia ten a población que ten, peró tampouco el Auditorio franquín é el Campoamor).

Seña como seña, hoi, 8 de Mayo del 2009, é un día importante pra todxs os que babamos porque tanto el gallego-asturiano como el asturiano señan llingüas de cultura, normalizadas dafeito, con presencia real na TPA, nas escolas, nos Conceyos, na Universidá... Un día importante porque é el Día das Lletras, porque imos ir al Campoamor a escuitar a Ana Cano y sintir a Xuacu Amieva tocar a gaita, mentres noman a Hevia académico d'honor. Un día importante na que vamos ir á manifestación convocada pola Xunta pola Defensa de la Llingua Asturiana úa vez más baxo el lema de agora tenemos la pallabra, l'asturianu llingua oficial (ésto é, entre outras cousas, lo que fai importante qu'haxa un Día de les Lletres Asturianes y un Día das Lletras Gallego-Asturianas), y despós a tomar úas cervecías a La Casa Posafuelles (outrxs pasarán primeiro pola espicha del ALLA en La Gruta). Un día nel que dalgúas/ús vistirán col traxe del país, lo que muitas veces de diz ir d'asturianos mentres qu'outrxs iremos de vaqueiros (peró non dos qu'alzan, senón dos que mercamos de rebaxas en Los Catalanes). Peró nun é un día importante sólo por eso, porque eso témoslo todos os anos. É importante tamén polas I Xornaes sobre mocedá y llingües minorizaes que se fain hoi mesmo y mañá en Uviéu, Xixón y Avilés. Xornadas, por certo, nas qu'hai presencia de xente relacionada cua llingua asturiana (del ALLA, dos Servicios de Normalización llingüística...), con xente del País Vasco, das Baleares, de Galicia y hasta de Gales, peró, por úa cousa y por outra (¡outra volta temos que falar da desidia dos axentes culturales da nosa terra!) nun poderemos cuntar cua presencia de naide del Eo-Navia. Espero que se hai úas segundas xornadas esta desidia que nos cóme como úa enfermedá terminal nun paralice outra vez á xente da nosa terra.

Recomendaríavos ir, pero pra condo colgue esto xa tará todo acabao.

Tamén é úa xornada importante a d'este Día das Lletras porque é el Día das Lletras sen reforma del Estatuto. É el Día das Lletras del Minor de Filoloxía y das mencióis de Llingua Asturiana en Maxisterio. El Día das Lletras d'afixar a ausencia del gallego-asturiano da Universidá y de puerse a discutir (¡más non, por dios!) se os cambeos (ou non-cambeos) del asturiano na Universidá son positivos ou non. É el Día das Lletras dos pleitos entre el ALLA y úa hipotética Academia lleonesa. É el primeiro Día das Lletras con úa responsable de política llingüística que diz qu'a oficialidá nun é importante. El primeiro nel qu'el discurso vei llello a Presidenta del ALLA-ex Decana de Filoloxía (¿haberá referencias a este feito?).

Nota mental, ¿vendrá Areces ou tará mui cansao del viaxe a Gernika? ¿É pra el presidente d'Asturias más importate a elección del novo lehendakari (el partido é el partido) qu'el que teña que dicir úa institución pública asturiana como é el ALLA?

Un día, este Día das Lletras Asturianas, nel qu'además de celebrar as nosas lletras imos aprovetar pra reivindicar dignidá, sólo eso, dignidá. ¿Aprovetaremos tamén pra fer balance del que pasóu a lo llargo del ano ou cadaquén dedicarase a darse pamadías nel llombo y dicir qué ven lo fixemos nós (nós, claro, non xs demás, que tenden a nun ter nin idea de nada)?

Triste este país, unde pase el que pase, todo sigue igual. Triste este movemento, que aveza a ser reflexo d'este país mouro.

Uviéu, 8 de Mayo del 2009.