Sobre el Inferno (II).

Falábamos del Inferno terrenal e del Inferno celestial. E falábamos da morte. E aquí volvemos a darlle volatas al asunto... É evidente que todos morremos. Eso é, quiciabes, el único que temos seguro nesta vida. Aquí a maioría dos crentes acepta que hai úa vida despois da morte, que para algús pode ser a reencarnación (como para os budistas ou os hinduístas) ou para outros pode ser úa vida nun máis alló (asina para os cristianos, para os xudeos, para os musulmais...). E nestos casos aveza haber un Célo e un Inferno (alo memos os cristianos tein tamén un Purgatorio e tían, hasta que Francisco I lo desfexo, un Limbo). E el Célo e el Inferno son a recompensa ou a pena polas boas ou malas acciois que un fixera ou a recompensa ou a pena por seguir a relixión adecuada (para moitos, el que non sigue a súa relixión pode ser a persona máis búa del mundo, que nunca ha chegar al Reino dos Célos por nun ter adorado al Deus acertado).

Dicía José Mujica que «si tuviste un sueño y peleaste por una esperanza; e intentaste transmitirle a los que quedan... tal vez quede un pequeño aliento en las colinas, en los mares... Un pálido recuerdo que vale más que un monumento, que un libro, que una poesía. La esperanza humana que se va realizando en las nuevas generaciones».

É un xeito poético abondo de entender a vida despois da morte. En certo modo podemos pensar núa vida figurada despois da morte, entendendo que vivimos en todo el que femos, que vivimos (poendonos ñoños) nos corazois dos que deixamos atrás. Anque daquén dicía (creo que era Unamuno) que hasta os mortos acaban morrendo, pois según vaia morrendo a xente que nos conoceu, llougo non queda naide que nos recorde.

Fora como fora, lo certo é que esta resposta pode servir dende un punto de vista case poético, pero del mesmo xeito podemos dicir que esa vida nos corazois e nos recordos dos demais é anterior á morte. Esto é, a xente que nos quer xa nos recorda e nos pensa e nos lleva dentro antias de que morramos, pero non por eso son amos das nosas vidas (cabería perguntarse hasta que punto somos nosoutros mesmos amos das nosas vidas). Del mesmo xeito, as nosas obras, boas ou malas, tamén deixan pisada nel mundo antias de morrer nosoutros, e tein a transcendencia, normalmente, primeiro de que nos chegue a morte.

Pero hai úa vida física. Esto é, temos un corpo, un cerebro e úa capacidade de fer cousas que coa morte del noso corpo desaparece (al menos a priori).

Cabe entós perguntarse se esa singualaridade intrasferible (vou partir de que hai certa singularidade intrasferible del ser, anque podería ser tamén discutible) permanece viva ou non despois de morrer el corpo. El cristiano, el musulmán, el xudeo... ten a resposta ben clara, hai úa vida despois da morte, hai un premio ou un castigo... El budista, el hinduísta... tenlo tamén claro, despois da morte un renace a outra vida, pero neste mesmo mundo. Non teño moito conocemento da complicada lóxica de en que ser se reencarna un en función aos méritos ou deméritos de un nesta vida. El ateo maioritariamente tenlo tamén claro, «la quedaste y punto», que dicía Mujica.

Se partimos de que esiste úa individualidade intransferible del ser poderíamos discutir se é ou non materia... Dicen os científicos que a materia nin se crea nin se destrui. Más cotidianamente, morto un viven os vermes que de un se alimentan... Non poucos mandan incinerar el sou cadabre coa intención de botar as cenizas a algúa pranta (normalmente algúa fror ou algún árbol, que é máis duradeiro) e que da súa morte rexurda a vida (núa especie de reencarnación, non del espítitu, senón del corpo). Úa idea que, personalmente, resúltame moi atractiva.

Anque el dogma cristiano manda que el alma vaia al Célo, al Inferno ou al Purgatorio (insistimos en que a teoloxía católica xa non cre nel Limbo), ben de cristianos católicos mantein úa crencia probablemente de orixe pagano según la que os mortos en certo modo siguen entre nosoutros. Ou ben, vivindo noutro mundo, asístennos e visítannos. Rezar aos mortos ou honrallos de dalgún xeito col fin de que intercedan por nosoutros tanto nel outra vida como nesta é daqué común (vamos, el pedirlle á avola morta que te axude), e mesmo a crencia estendida de que os mortos se manifestan para demandar máis misas ou que se amañe daqué que quedou por amañar, ademáis da crencia da aparición dos mortos nos soños ou das sinales que nos mandan («esto é a avola que nos quer dicir daqué», non é úa marcianada senón daqué relativamente común entre el católico medio). Asina, culturalmente é aceptable el idea de que os mortos, máis que ir a dalgún sito, coexisten con nosoutros en espacio e tempo (pero que non podemos vellos al non ser corpóreos). Non deixa de ser inquetante pensar que avola morta poda coexistir en el mesmo tempo e nel mesmo llugar condo ún está, por caso, mantendo relaciois sexuales, pero eso xa é úa ida de pinza distinta.

Pero a pergunta da mía amiga non era sobre as posibilidades ideolóxicas e relixiosas que hai sobre a vida despois da morte ou respecto al Inferno, porque nin iba a ilustralla nin ella tera dificultade ningúa en acceder á información que lle interese. A pergunta era sobre a mía visión particular e individual.

Non creo que séñamos namais carne e óso. Nin creo que a materia nin a enerxía desaparezan sen mais. Al non ter criterio para asegurar ou negar a esitencia de Deus (ou, por que non, de varios deuses, non esqueizamos que el politeísmo estuvo estendido durante a maior parte da Historia na maior parte del mundo), é difícil pensar en un Paraíso ou un Inferno, como espacios físicos onde permaneza el non-corpo. Máis alló de eso, si se pode falar de espacios ideolóxicos entendibles como Inferno e Paraíso, tanto un Inferno terrenal (dende a Franxa de Gaza hasta Etiopía ou Ruanda serían Infernos terrenales onde non hai vida, pois a vida é moito máis que el feito de respirar, mesmo a casa de colquera persona nel primeiro mundo podería ser un Inferno, outro tanto pasa colos Paraísos), como celestial, xa que como constructos ideolóxicos funcionan, polo que a esistencia ideolóxica de estos espacios é indudable, máis alló de que esos espacios se atopen nun llugar real. Dito de outra forma, un pode non crer no que dicen as bruxas, pero non pode non crer nas bruxas. As bruxas, como os curas, esisten, máis alló de que el que digan seña real ou non. El espacio físico del Inferno e del Paraíso esisten nun nivel intelectual e sentimental, máis alló de que se podan situar nun mapa.

Probablemente el esqueizo e a nada seña peor que el Inferno. Probablemente cada ún ten el sou propio inferno e el sou propio paraíso. E probablemente el que ten máis interés non seña perguntarse se hai vida (e con ella, castigo ou premio) despois da morte, senón se hai vida antias da morte. Pois, recitando a Mujica, «lo que diferencia la vida humana de otras formas de vida es que nosotros podemos, en cierta medida, dotar de un sentido a la vida».